تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ها) - دانلود رایگان

دانلود رایگان پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ها)

دانلود رایگان

تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ها)تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست ها)
مقدمه
جمعیت و ابعاد آن، نقطه مرکزی هر نظام اجتماعی محسوب می شود. به همین خاطر یکی از مباحث مهمی که در جوامع انسانی به عنوان متغیر اساسی در مسائل سیاسی و اقتصادی مطرح می گردد، موضوع جمعیت و سیاست های جمعیتی است.
تحولات جمعیتی، تقریباً تمام جنبه های زندگی انسان و جهان پیرامون انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. و اثرات متعددی بر خرده نظام های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی وارد کرده و منشا تحولات چشمگیری در این حوزه ها می گردند.
این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که از نگاه دینی و فقهی بدان نگریسته شود. و به عنوان اصلی از اصول سیاست های جمعیتی از سوی دولت های مسلمان و حکومتهای دینی پذیرفته شود.
حال با توجه به نظریات جمعیت شناسی ـ نظریه افزایش جمعیت، نظریه کاهش جمعیت، نظریه جمعیت ثابت و نظریه جمعیت مطلوب ـ که وجود دارد اکثر صاحب نظران، همه ادیان الهی به ویژه دین اسلام را طرفدار افزایش جمعیت و مشوق فرزندآوری زیاد قلمداد می کنند.
عموماً نوع اظهارنظرهایی که درباره مسئله مذکور صورت گرفته است چندان عنایتی به طریقه استنباط فقهی مسئله نداشته و نوعاً مسئله از زاویه مصالح اجتماعی مسلمین مورد توجه قرار گرفته است.
از این رو سعی بر آن است که در این نوشتار ضمن بررسی دقیق حکم و ادله فقهی سیاست تکثیر جمعیت، این مسئله را از دیدگاه فقهی بررسی نموده و نظر فقه اسلامی را در خصوص این موضوع به شکل واضح و مبرهن به دست آورد.
1- تعریف و تبین موضوع
یکی از بنیان های اصلی هر جامعه ای، جمعیت آن جامعه است. زیرا جمعیت یک جامعه مقوم و عامل رشد، پویایی و بالندگی آن جامعه می باشد. از این رو داشتن جمعیت حداکثری ـ با توجه به امکانات و شرایط موجودـ آرمان هر جامعه ای بخصوص جوامع اسلامی بوده و سیاستهای جمعیتی جوامع اسلامی به دنبال ایجاد چنین جمعیتی است.
یکی از ارکان های موثر در اتخاذ سیاستهای جمعیتی در جوامع اسلامی، سیاستهای جمعیتی اتخاذ شده از سوی فقه اسلامی است. زیرا که تنظیم خانواده و مسئله جمعیت یکی از مسائل مطروحه در فقه اسلامی می باشد و برخی معتقدند با توجه به آنچه که از متون اسلامی به دست می آید اصل اولیه در مساله جمعیت، مطلوبیت ذاتی افزایش موالید از دیدگاه فقه اسلامی است. یعنی آنکه اصل اولیه سیاستهای جمعیتی در فقه اسلامی، سیاست تکثیر جمعیت بوده و افزایش جمعیت بنابر عنوان اولی دارای مطلوبیت می باشد و تنها بنابر اقتضاء ضرورت و مصلحت می توان حکم به تحدید و کاهش جمعیت نمود. از این رو آنچه که در این خصوص دارای اهمیت بحث و بررسی می گردد موضع گیری قوانین فقهی در قبال ضرورت کاهش و یا افزایش موالید در جوامع اسلامی می باشد.
لذا در این پژوهش سعی بر آن است تا حکم و ادله فقهی سیاست تکثیر جمعیت در جوامع اسلامی مورد بحث و بررسی دقیق تری قرار گرفته و در نهایت مشخص گردد که موضع گیری فقه اسلامی در قبال سیاست تکثیر جمعیت مسلمانان چگونه و به چه شکل می باشد.
-2ضرورت و اهمیت موضوع
از آنجا که تا کنون کمتر به مسئله افزایش جمعیت پرداخته شده بلکه همواره پژوهش ها و تحقیقات در راستای کنترل جمعیت و تنظیم خانواده صورت گرفته، از این رو پرداختن به این موضوع با توجه به اوضاع و شرایط کنونی جوامع اسلامی امری مهم و ضروری به نظر می آید.
در واقع نیاز است تا بار دیگر حکم و ادله فقهی موجود درخصوص سیاست تکثیر جمعیت مورد بازنگری قرار گرفته و به مبانی آن به شکل مبسوط پرداخته شود.
3-هدف تحقیق
بحث های آثار پیشین عمدتا در حوزۀ ضرورت کاهش یا کنترل جمعیت به معنای کاهش یا توقف بوده است در حالی که این رساله قصد دارد سیاست تکثیر را در فقه بررسی کند؛ پژوهشی که تا کنون به صورت جدی انجام نشده است.
4-پیشینه تحقیق
جمعیت و مسائل مرتبط با آن همچون ازدواج و توالد از جمله مسائلی است که از دیرباز مورد توجه علما و فقهای اسلامی بوده است. به گونه ای که در تمام کتب فقهی و روایی قدما، ابوابی همچون باب النکاح و یا احکام الاولاد و غیره به وضوح مشاهده می گردد. البته برخی از اندیشمندان اسلامی ـ همچون ابن خلدون ـ هم بوده اند که به دور از رویکرد فقهی و روایی با نگاهی جامعه شناسانه به این قضیه نگریسته اند.
امروزه نیز اندیشمندان اسلامی با درک اهمیت این مسئله، بخصوص با پیشرفته تر شدن جوامع و به وجود آمدن برخی از مسائل مستحدثه، در خصوص بحث جمعیت و کنترل آن، کتب و مقالاتی در داخل و خارج کشور همچون؛ اسلام و مسئله تنظیم خانواده از محمدرضا تدین، کنترل جمعیت از حسین نوری همدانی، تنظیم خانواده از دیدگاه فقه امامیه ازجمشید جعفر پور، تاثیر آموزه ها و فتاوای شیعی در رشد و کنترل جمعیت ازمحمد ولی علیئی و کتبی همچون رساله نکاحیه از محمدحسین حسینی طهرانی و کنترل جمعیت از دیدگاه اسلام از فرج الله نادری در داخل و نگاشته هایی مانند تحدید النسل و تکثیره و مدی سلطه الدوله فی منع الانجاب از حاتم امین محمد عباده و یا تنظیم النسل از محمد ابوزهره در خارج از کشور به رشته تحریر در آمده اند اما در اکثر این منابع همانطور که از نام آنها نیز پیداست بیشتر به ضرورت کاهش جمعیت و جائز بودن یا نبودن روش های کنترل جمعیت و پیشگیری از بارداری، پرداخته شده است در حالیکه سعی بر آن است تا در این پژوهش سیاست تکثیرجمعیت و حکم و ادله آن در فقه اسلامی به شکل کلی و کلان، بحث و بررسی گردد.
فصل اول: کلیات و مفاهیم
گفتار اول: کلیات.. 2
1-تعریف و تبیین موضوع. 2
2-ضرورت و اهمیت موضوع. 3
3- هدف تحقیق.................................................................................3
4-پیشینه تحقیق. 3
5-سؤالات تحقیق. 4
الف: سؤال اصلی. 4
ب: سؤالات فرعی. 4
6-فرضیه تحقیق.............................................................................................................4
7- امتیاز تحقیق..............................................................................................................4
8-ساختار تحقیق.................................................................................................................4
9-محدودیت ها و مشکلات تحقیق.........................................................................................5
10-روش تحقیق. 5

11-مفاهیم و اصطلاحات
الف) مفهوم عزل. 6
ب) مفهوم استیلاد7
ج) مفهوم اخصاء8
فصل دوم: جمعیت شناسی و سیاست های جمعیتی
گفتار اول: جمعیت شناسی. 10
1-تعریف جمعیت.. 14
2-نظریات جمعیت شناسی. 15
2-1)نظریه افزایش جمعیت.. 15
2-2)نظریه کاهش جمعیت.. 18
2-3)نظریه جمعیت ثابت.. 22
2-4)نظریه جمعیت متناسب و مطلوب.. 24
3- بررسی نظریه های جمعیت شناسی از منظر فقه اسلامی. 25
4-نظریه جمعیتی مورد نظر در فقه اسلامی. 26
گفتار دوم: سیاست های جمعیتی. 30
1-زمینه پیدایش سیاست های جمعیتی. 31
2-تاریخچه سیاست های جمعیتی. 32
2-1)سیاست های جمعیتی در گذشته. 32
2-2)سیاست های جمعیتی در عصر جدید. 34
3-اهداف سیاست های جمعیتی. 36
3-1)ایجاد دگرگونی در اندازه جمعیت.. 39
3-2)ایجاد دگرگونی در ترکیب یا خصوصیات جمعیت.. 40
3-3)ایجاد دگرگونی در توزیع یا پراکندگی جمعیت.. 41
4-انواع سیاست های جمعیتی. 43
4-1)سیاست های جمعیتی مستقیم و غیر مستقیم. 43
4-2 سیاست های جمعیتی کمی و کیفی. 44
4-3)سیاست های جمعیتی خرد و کلان. 45
فصل سوم: مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت و حکم و ادله آن در فقه اسلامی
گفتار اول: مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت.. 49
1-علل مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت.. 52
1-1)مطلوبیت استیلاد و تکثیر ولد. 52
1-2)مطلوبیت افزایش نسل مسلمانان. 54
2-نظرات موافقین سیاست افزایش جمعیت.. 55
2-1)وسعت در امکانات.. 56
2-2)استعماری بودن اندیشه کاهش جمعیت.. 57
2-3)مخالف بودن اندیشه کاهش جمعیت با فلسفه ازدواج در اسلام 59
گفتار دوم: حکم و ادله سیاست تکثیر جمعیت در فقه اسلامی. 62
1-حکم اولیه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی. 63
2-ادله تکثیر جمعیت در فقه اسلامی. 65
2-1)آیات.. 65
2-1-1)آیاتی که کثرت اولاد را نعمت الهی می داند. 65
2-1-2)آیاتی که از کشتن فرزندان به شدت نهی می نماید. 66
2-2)روایات.. 67
2-2-1)روایاتی که بر انتخاب زن ولود دلالت می کند. 68
2-2-1-1)روایات شیعه. 68
2-2-1-2)روایات اهل سنت.. 71
2-2-2)روایاتی که به خاطر محبوب بودن آوردن فرزند فراوان، امر به ازدواج می کند 73
2-2-2-1)روایات شیعه. 73
2-2-2-2)روایات اهل سنت.. 75
3-مقیدات و مخصصات حکم تکثیر جمعیت.. 76
3-1)جواز عزل. 77
3-2)مطلوب نبودن استیلاد از برخی زنان و در برخی شرایط.. 78
3-3)مطلوب نبودن تکثیر موالید در صورت بازماندن از امور معنوی 80
3-4)سهولت کمی عائله. 81
4-نقد ادله سیاست تکثیر جمعیت.. 83
5-جمع بندی نظرات موجود درباره حکم تکثیر جمعیت.. 85
فصل چهارم: چالشها و آسیب های سیاست تکثیر جمعیت
گفتار اول: چالشهای مقابل سیاست تکثیر جمعیت.. 88
1-تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 90
1-1)تنظیم خانواده90
1-2)کنترل جمعیت.. 90
2-بررسی فقهی روش های تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 92
2-1)روش های موقت در پیشگیری از بارداری.. 93
2-1-1)پیشگیری از بارداری قبل از انعقاد نطفه. 93
2-1-2)پیشگیری از بارداری بعد از انعقاد نطفه. 94
2-1)روش دائمی(عقیم سازی) در پیشگیری از بارداری.. 95
3-حکم فقهی تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 98
3-1)حکم فقهی تنظیم خانواده از بعد فردی.. 98
3-2)حکم فقهی کنترل جمعیت از بعد نوعی. 99
گفتار دوم: آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت.. 102
1-آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت از بُعد اقتصادی.. 103
تاثیر جمعیت بر توسعه اقتصادی.. 104
2-آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت از بُعد فرهنگی. 108
تأثیر جمعیت بر ساختار فرهنگی. 108
نتیجه گیری.. 110
فهرست منابع. 111

دریافت فایل
جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید

تکثیر جمعیت

فقه اسلامی