مقاله درمورد قزلباش - دانلود رایگان
دانلود رایگان تعداد صفحه : 9قزلباش درموردریشههاوچهگونگیبهوجودآمدنقزلباش،نظریههایزیادوجوددارد. بسیاریتاریخنگار
دانلود رایگان
| مقاله درمورد قزلباشفرمت فایل: ورد- Word مرجع فایل - قابل ویرایش ) قزلباش درموردریشههاوچهگونگیبهوجودآمدنقزلباش،نظریههایزیادوجوددارد. بسیاریتاریخنگارانادعادارندکهقزلباشادامهیجمعیتهایایرانیچونجنبشمزدکیوخرمدینیبودکهقبلازآنوجودداشتند. جنبشخردمدینکهازمنطقهیآذربایجانسربرآوردمانندقزلباشبهنامعربی " محمرها "کهبهمعنای "مویسرخها "میباشد،یادمیشدند. جنبشخرمدینیکهتوسط " بابکخرمدین " رهبریمیشد،مانندقزلباش،عقایدشیعهداشت. بههرصورت،خیلیازتاریخدانانمثلدانشمندمشهورتورکی " عبدالباقیگولپینارلی " ،قزلباشرابازماندهگانمعنویجنبشخردمدینمیدانند . نظریهیدیگریقزلباشراباگروهفداییاناسماعیلیپیوندمیدهد . قزلباشبهمثابهیکنیروینظامیازطرفطریقهیصوفیصفویتحترهبریشیخ " حیدر" درمناطقکردستانوآذربایجانسازماندادهشدهبود. دراول،آنزمانیکهشاهاسماعیلصفویآنهارابرضدسلسلهیشاهی " آق قویونلو" بهحرکتدرآورد،بخشاصلیوعمدهیجمعیتقزلباشراترکمنهاتشکیلمیدادند،امادرعینحالیکگروهبزرگکردهاوتاتهایپارسیزباننیزبهجمعیتقزلباشپیوستندکهحاکمیتخاندانآنترکهایبیگانهرابراندازند . خودمقولهی " ترکمن " بارهابهبحثکشاندهشدهوثابتگشتهاستکهمنظورازآنیکگروهمردمهمزبانمیباشدنهیکهویتقومی . خیلیازآذریهایایرانینیزبهنامترکمنهایادمیشدندوبسیاریبهاینعقیدهاندکهواژهترکمنبهمعنای " تورکمانند " میباشدچونکهآذریهاترکتبارنبودندوبههیچیکلهجههایزبانتورکیسخننمیزدند. واژهی " تاجیک " نیزتوسطصفویهابرایپارسیان،کردها،تاتهاولرهایبهکاربردهمیشدکهدرآنکنفدراسیونحضورداشتند . هفتقبیلهیتورکاوغوزعبارتبودنداز : افشار،قاجار،بیات،تکالو،ذوالقدر،بهارلووورسک . اکثریتاینقبیلهها " اوغوز" بودندکهقبلازتجاوزمنگولهابالایاناتولیایشرقیوآذربایجاندرمنطقهمسکنگزینشدهبودند،اماآذریهایتورکشدههمدرمیانشانحضورداشتند. کردهااکثریتشانازاناتولیاوشامبودندوبهاینسببواژههای "حیدرلی" ، " روملو " و " شاملو" برآنهااطلاقمیگردید . اینگروههاپیروانطریقهصوفیصفویبودندوبسیاریشانعقیدهعلویداشتند . وقتیکهشاهاسماعیلحاکمیتصفویرادرایرانبنیادنهاد،مذهباسلامیاثناعشریرابهعنوانیگانهمذهبرسمیدرقلمروتحتحاکمیتخویشاعلامنمود. هنگامیکهشاهاسماعیلبهتحمیلمذهبخودبالایکردهاشروعکردبسیاریازکردهایجمعیتقزلباشبهطرفآسیایصغیرکهتحتحاکمیتعثمانیهاقرارداشتمهاجرتکردند. امروزدرترکیه،علویهابهدوگروهتقسیمشدهاند،یکی " علویهایبکتاشی " ودیگری " علویهایقزلباش " . علویهایبکتاشیکهبهزبانتورکیسخنمیگویندازطریقهی " حاجیبکتاشخراسانی " صوفیایرانیپیرویمیکننددرحالیکهعلویهایقزلباشاکثریتشانکردهاهستند . اینبهروشنیاثباتمیکندکهقزلباشنهدرگذشتهیکجمعیتخالصتورکیبودونهامروزاست . چنانکهمیبینمامروزدرهمانکشورترکیهکهمرکزپانتورکیزماست،یکبخشازقزلباشراتورکنمیدانندوکردبودنشانرااعترافمیکنند . پسازشکستنیرویهایقزلباشدرجنگ " چالدران " ( 1514 میلادی ) ،برتریتورکتباراندرجمعیتقزلباشروبهکاهشوزوالنهاد . درجنگمذکور،جنگجویانعثمانیخیلیبیشترازجنگجویانقزلباشبودندودرنتیجهتعدادزیادازامیرها،صاحبمنصبانبلندرتبهوسهنفرعالمانپرنفوذقزلباشکشتهشدند . آنشکسترابطهیشاهاسماعیلراباترکمنهاکاملاخرابساختوسببشدکهشاهتهماسپفرزندشاهاسماعیلقدرتترکمنهارامعدودسازد . مخالفتهاورقابتهایتورکهاوتاجیکهادرزمانحاکمیتشاهتهماسپصفویشروعشدوادامهیافتبهخاطریکهترکمنهاضعیفشدهبودندوآنقبیلههایترکمنکهدرجمعیتقزلباشحضورداشتند،آذربایجانشمالیوبسیاریبخشهایخراسانمانندهراتوبلخرابهاوزبیکهاباختند . اشرافیتتاجیک ( پارسیانوکردها ) درجمعیتقزلباشدستبهکارشدندتاترکمنهاراکاملابهحاشیهرانند. ایناقدام،یکاقدامانتقامجویانهبودچراکهترکمنهادردورانشاهاسماعیلتاجیکانجمعیتقزلباشرابهحاشیهراندهبودندوباعثشدهبودندکهایشانقدرتبسیارناچیزدردربارصفویداشتهباشند . هنگامیکهشاهاسماعیلپنجنفرتاجیکراکهیکیشان " احمدخوزانی " نامداشتدرمقام " وکیل " دررهبریتنظیمقزلباشگماشت،ترکمنهاسهنفرازآنتاجیکانرابهقتلرساندندودونفردیگررادرخانههایشاننظربندساختهتحتمراقبتشدیدقراردادند. یکنفرتاجیکدیگرهمکهازقومندانهایاتحادیهیقزلباشبودوازطرفپادشاهبهحیثسرلشکرنیروییکهدرمقابلتجاوزاوربیکهایشیبانیمیجنگیدتعیینشدهبود " امیرنجمالدین " نامداشتدرخراسانازطرفترکمنهابهقتلرسیدکهقتلویباعثشکستلشکرصفویدربرابراوزبیکهادرسال 1512 گردید . بعدازبهقتلرساندنامیرنجمالدین،یکنفرتاجیکدیگربهنام " میرزاشاهحسیناصفهانی " بهقوماندانیگماشتهشد،امااونیزتوسطترکمنهابهقتلرسید . ازآنزمانبهبعدتاجیکهایقزلباشدرپییافتنزمینهمساعدبرایگرفتنانتقامبودندکهاینزمینهدردورانحاکمیتطهماسپوشاهعباسصفویبرایشانمیسرگردید. پسازمرگطهماسپ،یککشمکشوجنگسرددرمیانتاجیکهاوترکمنهایقزلباشآغازشدواینکشمکشهاکهدردورانحاکمیتهایکوتاهمدتشاهاسماعیلدومومحمدخدابندهادامهداشتباعثکمتوانشدنامپراطوریصفویگردید. شاهاسماعیلدومنفوذتورکهاراباردیگردردربارافزایشدادچونمادرشازترکمنهابود . اماهنگامیکهشاهمحمدخدابندهدرسال 1578 بهقدرترسید،تاجیکهانیرومندیخویشرابازیافتندودردربارازنفوذبیشتربرخوردارگشتند . چونخودشاهمحمدخدابندهناتوانیهاجسمیداشت،خانمایرانیمازندرانیاشکه " خیرالنساءبیگم " نامداشت،نقشادارهکنندهیامورراایفامیکرد . خیرالنساءدرموردقبایلترکمنشاملدرکنفدراسیونقزلباشبسیاربدبینبودوتاجیکهارادردربارشاهمحمدخدابندهزیادرشدداد. خیرالنساءبیگمسرکردهگیوقومندانیرابهصورتتمامبهیکیازرهبرانتاجیکهایقزلباشکه " میرزاسلمان " نامداشتوترکمنهاازوینفرتداشتندسپرد . میرزاسلمانآخرینصدراعظمشاهاسماعیلدومبودکهبهخاطرانتخابویدرمقامصدراعظمخودشاهاسماعیلدومازطرفترکمنهابهقتلرسید. میرزاسلمانوخیرالنساءبیگمتعدادزیادازرهبرانترکمنرابهقتلرساندندوبسیاریازقبایلترکمنراتبعیدنمودند. چندسالبعد،ترکمنهابهقصرشاهیهجومآوردندوخیرالنساءبیگمومادرشرابهدارزدند . شاهمحمدخدابندهپسازیکتجاوزبزرگاوزبیکهابهخراسانازقدرتبرکنارگردید. مرشدخان،رهبرقبیلهی " استاجلو" ،برقزوینهجومآوردودرسال 1587 شاهعباسرابهعنوانپادشاهایراناعلامکرد. شاهعباسپسردومشاهمحمدخدابندهوخیرالنساءبیگمبود . شاهعباسدرهراتبهدنیاآمدهبودورسمآنزمانحکممیکردکهحداقلیکفرزندپادشاهدرخراسانزندهگیکند . شاهزادهعباسازطرفوالیبزرگهراتعلیقلیخانشاملوسرپرستیمیشد . علیقلیخانشاملوبهنامحاجیعلیقزلباشمازندرانینیزشهرتداشتویکقزلباشتاجیکازمازندرانبودکهخیلیازقبایلترکمندرامپراطوریصفویازوینفرتداشتند . بهخاطرعلیقلیخانشاملوبودکهشاهعباسبهجایتورکهاخوشبینتاجیکهاشدهبود. هنگامیکهاوزبیکهاشهرهراترااشغالنمودندومردمشراقتلعامکردند،علیقلیخانشاملورانیزبهقتلرساندند. شاهعباسبهنوبهخودمرشدخانراکشتبهخاطرآنکههیچکاریبرایحفظجانعلیقلیخانشاملونکردهبود. شاهعباستماماموردیوانوارتشرابهاشرافیتتاجیک ( پارسیان ) سپردویکتاجیکقزلباشرابهحیثسپهسالارخودانتخابنمود. دلیلعمدهیبهحاشیهراندنوضعیفساختنترکمنهاازجانبشاهعباسکشمکشهایبودکهمیانترکمنهاوتاجیکهاقبلازبهقدرترسیدناووجودداشت. افزونبرآن،بهخاطرآنکهمناطقازدسترفتهدرخراسانوکردستانرادوبارهبدستبیاوردشاهعباسبهارتشمتحدنیازداشتتابتواندتورکهایعثمانیواوزبیکهاراشکستدهد. دلیلدیگراینبودکهقبایلتورکمنهایقزلباشبهجایآنکهبهشاهصفویوفادارباشندبهخانقبیلهیخودوفاداربودند. چونتاجیکهابهصورتقبیلویزندهگینمیکردندوبهشاهوفاداربودند،شاهآنانرادردربارخویشنگهداشت. درحقیقتاینکارباعثموفقیتوپیروزیشد . نهتنهااینکهشاهعباسقدرتونفوذقزلباشهایتاجیکرادردرباروارتشخودافزایشداد،بلکهاوهمچنانیکنیروینظامیدیگریبهنام "ارتشغلمان" بهوجودآوردکهازارمنیهاوجورجیاییهاتشکیلشدهبود . درمیاننخبهگانتاجیکدراصفهانیکگفتهبسیاروردزبانهابودکهتورکمنهاتنهایکشمشیردردستدارند،درحالیکهتاجیکاندردستراستخودقلمدارندودردستچپخویششمشیر . اینگفتهبدانمفهومبودکهتاجیکانهماموردیوانرادردستدارندوهمامورلشکروارتشرا . تورکمنهاتلاشکردندکهشاهعباسرابهقتلرسانندوپسرشمحمدخدابندهراکهمتحدقبیلهیافشاربودبهتختشاهینشانند. اماشاهعباسازایندسیسهآگاهییافتوپسرخودراجزادادوکورساخت . رقابتهایتورکهاوتاجیکانقزلباشدردورانشاهعباسخاتمهنیافتبلکههمچنانادامهیافتوسرانجامباعثپارچهشدنودرهمشکستهشدنامپراتوریصفویگردید. واپسینفرمانروایعمدهیصفوی،شاهحسینبود . اونخستینپسرشاهسلیمانویکشخصسهلانگاروراحتطلببود . اوبخشزیادقدرتاجراییدولترابهدستیکملایشیعهسپردکهمحمدباقرمجلسینامداشت . پرداخت آنلاین و دانلود در قسمت پایین دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |